Mürəkkəb isimlər

Mürəkkəb isimlər aşağıdakı bir neçə yolla alınır:
1. İki (bəzən də üç) müxtəlif mənalı sözün birləşməsi yolu ilə. Bu yolla yaranan mürəkkəb isimlər bir vurğu altında deyilir və bitişik yazılır. Məsələn: baramaqurdu, sacayaq, balıqqulağı, yerkökü, suiti, əlüzyuyan, aşzüzən, soyad və s. Belə mürəkkəb isimlərdə, adətən, vurğu ikinci sözuün uzərinə düşür. Lakin bu tipli bəzimürəkkəb isimlərdə vurğu birinci sözün üzərinə düşür.
Məsəslən: Ağdam, Maralgöl, qızılgül və s.

Bitişik yazılan mürəkkəb isimləri quruluşuna görə bir neçə qrupa ayırmaq olar:
a) İki sadə sözün birləşməsi ilə yaranan mürəkkəb isimlər: üçbucaq, qaratoyuq, yarımada, sarıköynək, qaraquş, Nuray, Elxan və s.

b) Bir sadə, bir düzəltmə sözün birləşməsi ilə yaranan mürəkkəb isimlər: döşəküzü, dünyagörüşü, qanunauyğunluq, üzüyumşaqlıq, qanunvericilik, Çənlibel, Əlibəyli və s.

c) Mənsubiyyət şəkilçili sözün iştirakl ilə yaranan mürəkkəb isimlər. Belə mürəkkəb isimlərdə, bir qatda olaraq, mənsubiyyət şəkilçisi ikinci tərəfdə işlənir: meşəbəyi, çobanyastığı, ayaqqabı, dəvəquşu, dağkeçisi, Həsənoğlu, Koroğlu və s.

d) Birinci tərəfi isim, ikinci tərəfi feili sifət şəklində olan mürəkkəb isimlər: yelqovan, tozsoran, ağacdələn, günəbaxan və s.
2. Yaxın və əks mənalı sözlərin birləşməsi yolu ilə. Bu tipli mürəkkəb isimlər defislə yazılır: ab-hava, ölüm-itim, el-oba, oğul-uşaq, söz-söhbət, toyuq-cücə, ev-eşik, gediş-gəliş və s.
3. Tərkibindəki sözlərdən biri qyrılıqda işləməyən sözün başqa bir sözlə qoşa işlənməsi yolu ilə: kol-kos, uşaq-muşaq, mer-meyvə, kağız-kuğuz, dəmir-dümür və s.

Bu cür mürəkkəb isimlər defislə yazılır.

4. Ha, a bitişiklərinin iştirak etdiyi eyni feil köklərinin təkrarı ilə: gəlhagəl, vurhavur, başabaş və s.

Qeyd: Ağa bəy, xanım, şag kimi sözlər mürəkkəb ismin tərkib hissəsi olduqda bitişik yazılır: Ağarəsul, Əlibəy, Gülxanım, Gülşah və s. Bu sözlər mürəkkəb adlarda ləqəb, titul bildirərək sözlərdən sonra gəldikdə ayrı yazılır: Abbasqulu ağa Bakıxanov, Qasım bəy Zakir, Məhsəti xanım və s. Şeyx, seyid, şah, sultan sözləri rütbə, titul bildirib sözlərdən əvvəl gəldikdə böyük hərflə yazılır: Şeyx Mahmud Şəbüstəri, Seyid Əzim Şirvani, Şah İsmayıl Xətai, Sultan Süleyman və s.